Σε περασμένα άρθρα, μιλήσαμε πως για να αλλάξουμε τα πράγματα στη ζωή μας, και να ελκύσουμε θετικές αλλαγές και καταστάσεις, θα πρέπει να μπορέσουμε να δούμε διαφορετικά, να αισθανθούμε διαφορετικά και να πράξουμε διαφορετικά. Όμως το πώς θα δούμε τα πράγματα, εξαρτάται από το πώς έχουμε μάθει και εκπαιδευτεί να τα βλέπουμε, και αυτό ακριβώς είναι και το μεγαλύτερο εμπόδιο. Δεν μπορείς να δεις μία αρνητική κατάσταση θετική, εάν ο νους σου, σου λέει πως δεν μπορείς, γιατί έτσι έχει μάθει να βλέπει:
Στο «φαινόμενο»!
Πώς λοιπόν θα μπορέσουμε να αλλάξουμε όλα αυτά που έχουμε μέσα μας και τις πεποιθήσεις που μας εμποδίζουν να δούμε διαφορετικά; Γιατί ο ίδιος ο νόμος της έλξης, εξαρτάται από το πώς βλέπουμε τα πράγματα, και το πώς πιστεύουμε πως είναι τα πράγματα. Σήμερα λοιπόν, θα μιλήσουμε για πράγματα που είναι βαθιά, και γερά ριζωμένα στη συνείδησή μας, και έχουν πολύ ισχυρούς αμυντικούς μηχανισμούς μέσα μας, ώστε αυθόρμητα, αυτόματα και ασυνείδητα, θα επιλέγουμε πάντα αυτά που έχουμε σαν πεποιθήσεις και «πιστεύω», χωρίς καν να προλάβουμε να φιλτράρουμε και να σκεφτούμε κάτι διαφορετικό από αυτό που ο νους μας, μας επιβάλλει.
Υπάρχει μία επιστήμη, που ασχολείται με τις λειτουργίες του εγκεφάλου, και το να γνωρίζουμε τη λειτουργία του εγκεφάλου, μπορεί να μας βοηθήσει να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα και να ελκύσουμε πλέον τα καλά στη ζωή μας. Η επιστήμη αυτή ονομάζεται νευρογλωσσικός προγραμματισμός, ή αλλιώς NLP.
Σύμφωνα με το μοντέλο νευρο-γλωσσικού προγραμματισμού (NLP) υπάρχουν έξι επίπεδα μέσα μας, με τα οποία μπορούμε να διδαχθούμε, και να αλλάξουμε. Αρχίζουν από εντελώς έξω μας, μέχρι και πολύ βαθιά μέσα μας. Το πλέον εξώτερο επίπεδο είναι και το ευκολότερο να αλλάξει. Αντίστοιχα, το πλέον ενδότερο είναι το δυσκολότερο να διαφοροποιηθεί. Θα τα αναφέρουμε σαν κεντρικές ιδέες στην αρχή, και μετά θα τα αναλύσουμε.
- Το πλέον εξώτερο επίπεδο που είναι και το ευκολότερο να αλλάξει, είναι το Περιβάλλον.
Είναι μεν ευκολότερο από τα άλλα επίπεδα, σε επηρεάζει όμως άμεσα, στο τι θα πράξεις και πως θα συμπεριφερθείς ανάμεσα σε ανθρώπους και στο αν είναι κάτι σωστό για τα κοινά δεδομένα, και σύμφωνα πάντα με το κοινωνικό καθεστώς, που τόσοι πολλοί το έχουν τόσο μεγάλο μέσα τους.
- Ένα επίπεδο βαθύτερα, θα βρούμε τις συμπεριφορές.
Είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της κοινωνικοποίησης οι συμπεριφορές. Όταν αλλάζεις αυτά που κάνεις και το πώς φέρεσαι, οπωσδήποτε θα έχεις και διαφορετικά αποτελέσματα, όπως μία μαθηματική εξίσωση, όταν αλλάζεις τους παράγοντές της.
- Τρίτο επίπεδο: Οι Δυνατότητες που έχουμε.
Και δεν εννοώ μονάχα τα ταλέντα μας και τις ικανότητές μας, εννοώ και τη χρήση που μπορούμε να κάνουμε στο μυαλό μας. Άρα λοιπόν, το να αλλάξεις συμπεριφορά μπορεί να μην είναι εφικτό, αν δεν έχεις και την απαραίτητη ικανότητα να αλλάξεις συμπεριφορά.
- Τέταρτο επίπεδο: Τα πιστεύω και οι πεποιθήσεις μας.
Τα πιστεύω μας είναι ο πιο βασικός παράγοντας στην εξίσωση που αναφέραμε. Αυτά ρυθμίζουν τη ζωή και την επιτυχία μας, τόσο στις σχέσεις, όσο στη δουλειά και στις φιλίες. Το πρόβλημα με τα πιστεύω μας είναι ότι κάποιες φορές είναι τόσο βαθιά ριζωμένα που δεν τα αντιλαμβανόμαστε καν ότι υπάρχουν, και μας ελέγχουν αυτόματα. Και όταν δεν υποψιαζόμαστε την ύπαρξή τους, είναι φυσικά ακόμη πιο δύσκολο να τα ξεριζώσουμε. Και εδώ είναι ένα τεράστιο λάθος, γιατί συνήθως, όταν έρχεται στην επιφάνεια κάτι που δεν μας αρέσει, είτε ως προς το τι είμαστε, είτε ως προς μία κατάσταση, τότε όλοι έχουμε μάθει να τα απορρίπτουμε, και να τα καταπατάμε, γιατί δεν αισθανόμαστε βολικά. Κι εκεί, γίνονται χειρότερα.
- Η Ταυτότητά Μας
Αυτό έχει να κάνει με το ποιοι είμαστε. Ή με το ποιοι πιστεύουμε ότι είμαστε. Η αντίληψη που έχουμε για την ταυτότητά μας, είναι αυτό που καθορίζει τα πιστεύω μας, τις ικανότητές μας και τις συμπεριφορές μας. πάρα πολύ ζωτικό. Εάν διορθώσουμε την ταυτότητά μας στα μάτια μας, διορθώσαμε όλη τη ζωή μας!
- Και τελικά, το βαθύτερο όλων επίπεδο, είναι η Πνευματικότητά μας.
Αυτό αφορά δηλαδή το πώς αντιλαμβανόμαστε την εικόνα του εαυτού μας, ως κομμάτι όμως του σύμπαντος. Ως προς το όλον. Αν το σώμα μας αποτελεί ένα σύστημα, τότε η πνευματικότητά μας αφορά το τι είμαστε μέσα σε αυτό το σύστημα, στο οποίο πιστεύουμε ότι εντάσσεται τόσο το σώμα όσο και η ψυχή μας.
Πάμε λοιπόν να δούμε τι συμβαίνει με τα επίπεδα αυτά λίγο πιο αναλυτικά.
Αν αλλάξει το εξωτερικό, το περιβάλλον δηλαδή, συνήθως ελάχιστα άλλα αλλάζουν. Είτε γύρω μας, είτε μέσα μας. Αν όμως πετύχεις κάποια αλλαγή σε ένα από τα εσωτερικά επίπεδα, αλλάζουν και όσα βρίσκονται πάνω από αυτό.
Ας πούμε: Αν τα πιστεύω σου γίνονται όλο και πιο θετικά, αν οι πεποιθήσεις που έχεις για τον εαυτό σου αλλάξουν προς το καλύτερο, τότε θα δεις ότι οι δυνατότητές σου θα αυξηθούν, οι συμπεριφορές σου όντως θα αλλάξουν, αλλά και το περιβάλλον σου που είναι το πιο εξωτερικό επίπεδο, επίσης θα αλλάξει, καθώς θα γεμίσει από διαφορετικού τύπου ανθρώπους, πιο θετικούς, πιο αισιόδοξους. Γιατί τέτοιοι θα έλκονται προς τα σένα, ανάλογα με το τι εκπέμπεις.
Σκέψου ότι κανείς δεν κέρδισε χρυσό μετάλλιο στους ολυμπιακούς αν δεν το είχε προηγουμένως πιστέψει. Κανείς δεν ανέβηκε στο Έβερεστ χωρίς πίστη, και τόσα άλλα παραδείγματα.
Οι περισσότεροι άνθρωποι, (που κι εγώ ο ίδιος έχω περάσει από αυτό πριν μάθω τι γίνεται), περνούν πολύ χρόνο, προσπαθώντας να αλλάξουν το 2ο επίπεδο που αναφέραμε, δηλαδή τη συμπεριφορά τους, γιατί νομίζουν ψευδώς, ότι εκεί είναι το πρόβλημα, και τους φαίνεται πιο γρήγορο, πιο εύκολο, πιο αποτελεσματικό. Κάτι το οποίο είναι εντελώς λάθος! Σου λέει: «αν αλλάξω συμπεριφορά, όλα θα πάνε καλά». Μα πώς να αλλάξω συμπεριφορά αν δεν αλλάξω πρώτα μέσα μου, που μου δημιουργεί αυτή τη συμπεριφορά; Και πόσο μπορώ να υποκρίνομαι (έστω και με την καλή έννοια), να κρατήσω μία συμπεριφορά που δεν είναι δική μου; πόσο θα κρατήσω να μην είμαι εγώ; Κάποια στιγμή θα βγει κάτω από κάποια πίεση, και τότε το γκρέμισμα και η απογοήτευση θα είναι ακόμη μεγαλύτερα!
Επειδή το να αλλάξεις τις πεποιθήσεις σου που είναι 2 επίπεδα πιο βαθιά, δείχνει πολύ δύσκολο και πολύ χρονοβόρο. Κι εκεί κολλάνε οι περισσότεροι. Γιατί θέλουν άμεσα αποτελέσματα ως συνήθως. Το να ασχοληθώ με την αλλαγή των πεποιθήσεών μου όμως, δείχνει να είναι αργό και κάποιες φορές αδύνατο να πραγματωθεί μέχρι τέλους αυτή η διαδικασία. Όμως δες το αλλιώς. Δες το λίγο λογικά. Γιατί όσο και να θες να αλλάξεις συμπεριφορά, δεν πρόκειται να πετύχεις τίποτα, ούτε και να αλλάξεις κάτι, αν δεν αλλάξεις τις πεποιθήσεις σου, που θα σου βγαίνουν πάντα αυτόματα και ανεξέλεγκτα μπροστά. Πόσο καιρό θα πάρει να φτιάξεις τη συμπεριφορά σου αν δεν αλλάξεις τις πεποιθήσεις σου; Ποτέ! Οπότε, είναι πάντα πιο γρήγορο το να αλλάξεις τα πεποιθήσεις σου, κι ας αργήσει.
Ίσως, σου φαίνεται εύκολο να αλλάξεις μία συμπεριφορά, υποκρινόμενος. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να το κάνουν αυτό εύκολα για κάποιο μικρό διάστημα και αν οι συνθήκες, είναι ευνοϊκές και δεν αλλάξουν. Το θέμα είναι όμως, ότι θα είναι κάτι το επιφανειακό και πολύ προσωρινό, και κάτι που δεν θα είσαι σίγουρα εσύ! Και δεν θα μπορέσεις να το διατηρήσεις μόνιμα. Θα σου βγει αυτό που είσαι, όταν δημιουργηθεί μια πίεση που θα σου βγάλει στην επιφάνεια τον πραγματικό σου εαυτό. Είναι το λάθος που πέφτουν κάποιοι όταν θέλουν ας πούμε να γνωρίσουν κάποιο άτομο και να κάνουν σχέση. Στην αρχή, δείχνουν κάτι άλλο από αυτό που είναι, και όταν περάσει ο καιρός, δεν μπορούν να το διατηρήσουν πλέον και σφίγγονται να κάνουν και να είναι κάτι άλλο από αυτούς. Το ΄χω πάθει κι εγώ στο παρελθόν, άπειρες φορές πριν μάθω. Επίσης, υπάρχουν πολλές άλλες συμπεριφορές, μικρές ή μεγάλες που θα πρέπει να αλλάξεις, προκειμένου να αλλάξει κάτι ουσιαστικό στη ζωή σου.
Προσωπικά πέρασα ένα χρόνο μαθαίνοντας τέτοιες τεχνικές αλλαγής συμπεριφοράς, τέτοιους κανόνες, και ρουτίνες, κλείνοντας ακόμα και 10ωρα μελέτης καθημερινά επί συνεχές διάστημα. Αν όμως αντί να φάω τόσο τσάμπα χρόνο απομνημονεύοντας κανόνες και κάνοντας πρακτική, (που τελικά μου έφερε εντελώς τα αντίθετα αποτελέσματα), αν είχα απλώς αλλάξει τα πιστεύω και τις βαθύτερες πεποιθήσεις μου; Τι θα είχε συμβεί;
Δεν θα έπρεπε να προσπαθώ να αποδείξω κάτι άλλο, όπως για παράδειγμα ότι έχω αξία, γιατί η αξία μου θα φαινόταν μόνο και μόνο επειδή δεν θα ένιωθα πια σαν κακόμοιρος. Δεν θα ένιωθα την ανάγκη να αποδείξω πουθενά την αξία μου, διότι θα τη γνώριζα εγώ ο ίδιος. Και θα γνώριζα ότι η αξία μου είναι εμφανής.
Δεν θα είχα ανάγκη εξωτερική αναγνώριση, επειδή πρώτος εγώ θα αναγνώριζα τον εαυτό μου. Δεν θα προσπαθούσα να μιμηθώ τον οποιονδήποτε και να συμπεριφερθώ σαν να είμαι κάποιος άλλος, γιατί θα ήξερα ότι είναι αρκετό και υπέροχο να είμαι ο αυθεντικός εαυτός μου.
Και δεν θα ήμουν τόσο τρελά προσκολλημένος στο όποιο αποτέλεσμα, επειδή θα αισθανόμουν αφθονία στη ζωή μου έτσι κι αλλιώς.
Έτσι λοιπόν θα μπορούσα να προσπεράσω όλες αυτές τις χρονοβόρες και κουραστικές και απογοητευτικές τεχνικές, εντελώς. Θα μπορούσα να είχα παραλείψει αυτό το κομμάτι εντελώς, εάν είχα αλλάξει τα πιστεύω και τις βαθύτερες πεποιθήσεις μου, αντί να προσπαθώ να αλλάξω τη συμπεριφορά μου.
Πώς μπορεί όμως να αλλάξει κανείς τα πιστεύω του; Και πώς διαμορφώθηκαν αυτά τα πιστεύω, πώς διαμορφώθηκε η ταυτότητά μας εξ’ αρχής;
Είναι πράγματι πεισματάρικα όντα αυτές οι πεποιθήσεις. Κρύβονται βαθιά, λες και καταλαβαίνουν πως θα τις αναζητήσεις για να τις ξεριζώσεις αργά ή γρήγορα. Τόσο βαθιά, που καμιά φορά δεν εντοπίζονται. Και αν τις εντοπίσεις, πάλι σου ξεγλιστράνε. Και κρύβονται ξανά.
Και τι θα κάνεις όμως αν τις εντοπίσεις;
Το να αναγνωρίζεις απλά και μόνο την ύπαρξή τους μέσα στο νου σου, αυτό σημαίνει ότι μπορείς και να τις τροποποιήσεις; Σίγουρα δεν θα μπορέσεις έτσι απλά να το κάνεις, αλλά είναι μία αρχή. Η διαδικασία είναι μακρά, (αλλά πολύ γρηγορότερη από το να θες να αλλάξεις απλά τις εξωτερικές σου συμπεριφορές), όμως το να αναγνωρίζεις την ύπαρξη των στρεβλών πεποιθήσεών σου είναι μία αρχή, και η βάση κάθε αλλαγής!
Πως να αλλάζεις τα πιστεύω σου όταν πρέπει;
Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν αισθάνονται ότι απειλούνται τα πιστεύω τους, αρπάζονται από αυτά σαν από σωσίβιο, όταν βουλιάζει το πλοίο. Το ΄χω δει πολλές φορές το έργο. Το πρόβλημα όμως, είναι ότι πολλές φορές, το πλοίο που βουλιάζει είναι ακριβώς αυτά τα παλιά τους πιστεύω, και όχι το σωσίβιο.
Για τους περισσότερους από μας, τα πιστεύω μας δεν είναι απλώς και μόνο μία γνώμη, αλλά τα ίδια τα συστατικά που ορίζουν την ταυτότητά μας. Και αν αμφισβητηθούν αυτά τα πιστεύω, αυτές οι αξίες, είναι σαν να αμφισβητείται η ίδια μας η ύπαρξη. Δεν είναι λοιπόν κάτι το εύκολο.
Οπότε και κλείνουμε τότε τα αυτιά και τα μάτια μας, και περιμένουμε ώσπου να εξαφανιστεί ως δια μαγείας ο παράγοντας που θέτει σε δοκιμασία την αξία μας.
Μα θα πρέπει να καταλάβουμε πως θα κάνουμε και λάθος στη ζωή, σε πολλά πράγματα. Θα έχεις άδικο, και πολλές φορές τα πράγματα θα είναι αλλιώς από αυτό που νόμιζες. Να έχεις όμως υπόψη σου: η επιτυχία σου, σε οποιονδήποτε τομέα, θα είναι ευθέως ανάλογη της ικανότητάς σου να αναγνωρίζεις τα λάθη και την άγνοιά σου, και να αναπροσαρμόζεσαι. Και όχι να πεισμώνεις σαν να είσαι θεός αλάνθαστος στις πεποιθήσεις σου, μη γνωρίζοντας πως οι πεποιθήσεις σου, είναι φτιαγμένες από τρίτων γνώμες, και δεν τις είχες όταν γεννήθηκες. Στις φυτρώσανε άλλοι μεγαλώνοντας.
Οπότε λοιπόν, άλλαξε τα πιστεύω σου. Αποτελεί μία από τις βασικότερες ικανότητες της ζωής, να μπορείς να αλλάξεις μυαλά. Θα με ρωτήσεις λοιπόν, εντάξει. Πώς γίνεται όμως να αλλάξω μυαλά;
Όλα στο κεφάλι σου είναι. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι άλλο πέρα από το να αλλάξεις την οπτική που έχεις για τον κόσμο, τις καταστάσεις και εσένα. Να κάτσεις και να αναρωτηθείς: αν αυτό που πιστεύω είναι εντελώς λάθος; Μπορεί να σου φανεί δύσκολο στην αρχή, μπορεί να σου φανεί τρομακτικό. Το ίδιο το μυαλό σου θα σε πολεμήσει. Πρέπει όμως να το παλέψεις. Γιατί το μυαλό σου, δεν σου λέει την αλήθεια εκεί. Και φαίνεται από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα σου. Δες το λογικά λιγάκι: Δεν είσαι καλά και ικανοποιημένος με την παρούσα κατάσταση, γι’ αυτό και ζητάς αλλαγή σε κάτι καλύτερο. Άρα γιατί να πιστέψεις το μυαλό σου που σε προστάζει να διατηρήσεις τον ίδιο τρόπο σκέψης; Αν έλεγε αλήθεια, θα ήσουν μια χαρά και δεν θα ζητούσες κάτι καλύτερο.
Δοκίμασε το παρακάτω: Γράψε 20 πράγματα στη ζωή σου για τα οποία θα μπορούσες ενδεχομένως, να έχεις άδικο. Και δεν μιλάω μονάχα για υλικά πράγματα, αλλά πρέπει να δεις πώς θα αναθεωρήσεις τις βαθύτερες πεποιθήσεις σου, αυτές που έχουν φτάσει να σε ορίζουν ως προσωπικότητα. Και όσο περισσότερη συναισθηματική φόρτιση ανιχνεύεις και αισθάνεσαι σε μία πεποίθηση που καταγράφεις, τόσο πιο σημαντικό είναι να την καταγράψεις και να την μελετήσεις.
Έπειτα, όταν θα έχεις τελειώσει τη λίστα σου, κάτσε και σκέψου τι θα ήταν διαφορετικό στη ζωή σου αν η κάθε μία από αυτές τις πεποιθήσεις σου ήταν λανθασμένη. Τι θα ήταν διαφορετικό στη ζωή σου αν δεν είχες προσκολληθεί σε αυτήν την πεποίθηση σαν να ήταν αναμφισβήτητο αξίωμα.
Θα σου φανεί βέβαια τρομακτικό στην αρχή. Θα βρεις πολλά που δεν θα αντέχεις να τα αμφισβητήσεις. Σκέψου όμως το εξής: πώς μπορείς να είσαι τόσο βέβαιος για αυτές τις αξίες αν ποτέ δεν έχουν δοκιμαστεί; Γιατί τις περισσότερες πεποιθήσεις απλά τις έχουμε μέσα μας, χωρίς να τις τεστάρουμε ποτέ αν ισχύουν. Απλά, μας τις παράδωσαν. Πρέπει να μάθεις να δοκιμάζεις και να επανεξετάζεις τις αξίες σου. Και όποτε σου φαίνεται χρήσιμο, πρέπει να μάθεις να τις αλλάζεις. Ψάξου. Ασχολήσου λίγο με τον εαυτό σου. Κανείς δεν έχει ολοκληρωτικά σωστές πεποιθήσεις, αλλά όλες πηγάζουν από ερεθίσματα και διδασκαλίες του παρελθόντος μας, έτσι όπως μας τις δίδαξαν, είτε η κοινωνία, είτε οι γονείς μας (που τους δίδαξαν οι δικοί τους γονείς με λάθος κι αυτοί πεποιθήσεις), είτε οι εμπειρίες μας. Και όποιος νομίζει κάτι άλλο, ε.. εντάξει… σταματήστε τη γη να κατέβει ο άνθρωπος… δεν ανήκει εδώ. Άστε τον άνθρωπο να πάει στον πλανήτη του. Τι τον ταλαιπωρείτε; Ο εγωισμός του, τον έχει κάνει πλανητάρχη αλλού!
Κάνε λοιπόν αυτά για αρχή, και θα είσαι σε σωστό δρόμο. Από κει και πέρα, αυτές οι ίδιες οι ανακαλύψεις του εαυτού σου, θα σε οδηγούν βήμα-βήμα στο επόμενο στάδιο της εξέλιξης σου.
Καραμανέας Ιωακείμ
- Diploma in Health Studies
- Certification in Human Health
- Certification in Diet & Nutrition/Healthy Living
- Certification in Physical Education-Fitness Training Principles & Methods
- Specialization in Workout & Training Apps
- Personal development coach
- Συγγραφέας 21 βιβλίων διατροφολογίας, προπονητικής και ψυχολογίας