Στο περασμένο άρθρο (που μπορείτε να το δείτε πατώντας εδώ: ΜΕΡΟΣ 1ο), μιλήσαμε για το μηχανισμό των αρνητικών συναισθημάτων και το πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε θεωρητικά. Σε αυτό το άρθρο θα κάνουμε μία μέθοδο, πού θα μας βοηθήσει να δούμε τα πράγματα διαφορετικά και να πάρουμε τον έλεγχο στα χέρια μας.
Πριν από αυτό όμως, θέλω να σου πω πως είναι σίγουρο, ότι δεν μπορείς να είσαι πάντα κινητοποιημένος και ανεβασμένος. Επηρεαζόμαστε από συνεχείς περισπασμούς όλη μέρα, που κάθε στιγμή μας συνδέουν με γεγονότα του παρελθόντος, αλλά και με τα συναισθήματα τους συγχρόνως. Συνδεόμαστε με αυτά, και δεν μπορούμε καν να καταλάβουμε ούτε από πού, ούτε το γιατί. Το μόνο που γνωρίζουμε ότι μας συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, την κάθε στιγμή, είναι ότι εντοπίζουμε και αναγνωρίζουμε διάφορα συναισθήματα, χωρίς να ξέρουμε το πώς ήρθαν. Από τα οποία όπως είπαμε, τα περισσότερα είναι αρνητικά.
Το μάτι μας, φωτογραφίζει χιλιάδες εικόνες, μόλις σε ένα απλό πέρασμα του. Σε κάθε αλλαγή ματιάς! Κάθε εικόνα που βλέπει, (χωρίς εμείς να το καταλάβουμε -γιατί κοιτάμε παντού συνεχώς), είναι μία επαναλαμβανόμενη πληροφορία που έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν. Κάθε εικόνα είναι γνωστή στον νου μας. Όμως με τις εικόνες με τις οποίες έχουμε συνδεθεί συναισθηματικά στο παρελθόν όπως έχουμε πει, ο νους μας γεφυρώνεται με το ίδιο συναίσθημα που είχε νιώσει και τότε, και μας το δίνει να το νιώσουμε χωρίς να καταλάβουμε πώς έγινε και γιατί. Και συμβαίνει το γεγονός να κοιτάμε πολλά και διάφορα κάθε δευτερόλεπτο, και επειδή ο νους μας έπιασε ακόμα και ένα αυτοκόλλητο στο ψυγείο παραδείγματος χάρη, ή το πόμολο ενός παραθύρου, ή τη γωνία ενός μαξιλαριού, και γενικά οτιδήποτε πιάνει σε ένα πέρασμα μιας ματιάς (το οποίο ούτε καν καταλαβαίνουμε), να μας δίνει ένα αρνητικό συναίσθημα να αισθανθούμε. Και ενώ μπορεί να σηκωθούμε από το κρεβάτι το πρωί χαρούμενοι, ξαφνικά να νιώσουμε θλίψη χωρίς να ξέρουμε το γιατί. Γιατί μπορεί τη στιγμή που το μάτι φωτογραφίζει εκείνο το αυτοκόλλητο στο ψυγείο, ο νους να θυμηθεί τις διακοπές που αγοράστηκε αυτό το αυτοκόλλητο, της συνθήκες που αγοράστηκε αυτό το αυτοκόλλητο, το πρόσωπο πού αγοράσατε μαζί το αυτοκόλλητο, τις στιγμές πού έχετε ζήσει με αυτό το πρόσωπο, να σε πάει στους καυγάδες που μπορεί να είχατε με αυτό το πρόσωπο, στο χωρισμό που μπορεί να είχατε με αυτό το πρόσωπο, να σας θυμίσει τα συναισθήματα που νιώσατε με το χωρισμό με αυτό το πρόσωπο, και να σε κάνει μετά να θες να πέσεις στα πατώματα χωρίς καμία αιτία, και ας έχουν περάσει 10 χρόνια, 20 χρόνια! Και όλα αυτά, σε εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου και χωρίς καν να τα συνειδητοποιούμε. Εκτός βέβαια, αν είμαστε εκπαιδευμένοι σε αυτό!
Αν αφήσουμε το νου ελεύθερο στον αυτόματο, δεν σταματάει να δημιουργεί σενάρια, όπου για κάθε εικόνα από τα σενάρια που δημιουργεί, θα σε πηγαίνει σε άλλα σενάρια που συνδέονται με αυτή την εικόνα. Και αλλού να ξεκίνησες και αλλού να κατέληξες.
Το έχεις εντοπίσει ποτέ; Έχω πιάσει το μυαλό μου να κοιτάει την πόρτα του σπιτιού μου, και σε 1,5 με 2 λεπτά, να έχουν περάσει μπροστά μου εικόνες από χίλιες δύο διαφορετικές καταστάσεις, συνοδευόμενες από τα συναισθήματά τους, και κατέληξα από την πόρτα να έχω φτάσει στο αρνί που σουβλίζαμε όταν ήμουν παιδί. Μέχρι το διάστημα και τους γαλαξίες έφτασε ο νους μου. και κυριολεκτικά μιλάω! Επειδή όμως έχω εκπαιδεύσει το νου μου να επιστρέφει στο παρόν, κάνω ένα τσαφ μέσα μου, και καταλαβαίνεις τι έπαθα όταν συνειδητοποίησα τι έχει συμβεί.
Με όλο αυτό που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, καταλαβαίνεις την ανάγκη του να μάθουμε να τα διαχειριστούμε όλα αυτά.
Όπως λοιπόν σου είπα στην αρχή, δεν μπορείς να είσαι πάντα κινητοποιημένος και ανεβασμένος, αλλά μπορείς όμως, να είσαι πάντα πειθαρχημένος. Εκεί που σταματάει η σπίθα σου, αρχίζει η πειθαρχία σου. Και όπου δεν μπορεί να σε οδηγήσει πολλές φορές το κίνητρο σου, θα αναλάβει για λίγο να σε κουβαλήσει στο δρόμο η πειθαρχία.
Τώρα πριν περάσουμε στη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων, πρέπει να σου πω μία μεγάλη βάση στην οποία πρέπει να σταθείς για να πετύχεις το αποτέλεσμα που πρέπει.
Ένα αρνητικό συναίσθημα δεν είναι εχθρός. Γράψ’ το παντού αυτό να το βλέπεις. Όταν νιώσουμε ένα αρνητικό συναίσθημα, δεν σημαίνει ότι συμβαίνει κάτι κακό το οποίο πρέπει να πολεμήσουμε για να φύγει. Το αρνητικό συναίσθημα είναι μέρος του εαυτού μας. Είναι φίλος μου και φίλος σου. Δεν είναι εχθρός σου. Οπότε μην το αντιμετωπίσεις σαν εχθρό. Θα χάσεις τη μάχη σίγουρα! Απλά καλωσόρισε το, και άστο να σου μιλήσει. Άστο να σου εκφράσει αυτά που θέλει να σου πει, γιατί το αρνητικό συναίσθημα βγήκε από ένα φίλτρο όπως έχουμε ξαναπεί, και είναι εκεί για να σε προφυλάξει και να σε προστατεύσει. Το ξέρουμε ότι λανθάνει εκείνη τη στιγμή. Όμως καλωσόρισε το σαν έναν κολλητό φίλο σου, πού κατά τη δική του άποψη είδε κάποια πράγματα και θέλει να σου μιλήσει σαν φίλος, επειδή ενδιαφέρεται για σένα και το καλό σου.
Μην λοιπόν το θεωρήσεις κάτι κακό και μην το πολεμήσεις, αλλά καλωσόρισε το και πες του: Καλώς το. Καλώς ήρθες. Για έλα λίγο να τα πούμε… τι έχεις να μου πεις; και άστο να στα πει.
Γιατί το αρνητικό συναίσθημα είσαι εσύ. Βγαίνει από σένα, και είναι μέρος του εαυτού σου.
Ας δούμε λοιπόν τον πιο καλό τρόπο να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση, όχι γιατί είναι κακή, αλλά γιατί δεν μας εξυπηρετεί. Δεν κρίνουμε το συναίσθημα και την κατάσταση. Είναι μία ουδέτερη κατάσταση, την οποία εμείς κρίνουμε σύμφωνα με τις προσωπικές δικές μας πεποιθήσεις, και τα δικά μας πιστεύω, και τα δικά μας νομίζω.
Θα πρέπει λοιπόν να τη δούμε σαν ουδέτερη την κατάσταση, και εμείς να την παρατηρούμε ως απόμακροι παρατηρητές όπως σας έχω ξαναπεί. Χωρίς να ταυτιστούμε με αυτήν, και χωρίς να την κρίνουμε, έξω από εμάς και την προσωπικότητά μας, σαν να είμαστε ένας τρίτος άνθρωπος, και σαν να έβλεπες έναν ξένο που του συμβαίνει.
Τη στιγμή λοιπόν που το νιώσω, χρειάζομαι ένα μέσον, να μου σταματήσει τη φλυαρία του νου μου και να με επαναφέρει στο παρόν. Για αυτό το μέσο θα μιλήσουμε στο επόμενο άρθρο.
Χρειάζομαι το μέσον για να επιστρέψω συνειδητά στην πραγματικότητα του παρόντος, και όχι να αφήνω ασυνείδητα το συναίσθημα να δρα.
Συνήθως όταν έχουμε αρνητικό συναίσθημα, συμβαίνει εξαιτίας μιας κατάστασης, εξωτερικής κυρίως. Οπότε θα κάνουμε μία διερεύνηση και μία διάγνωση και ως προς την κατάσταση, και ως προς τα συναισθήματά μας.
Μόλις λοιπόν συμβεί μία κατάσταση και εντοπίσω το αρνητικό συναίσθημα επιστρέφοντας στο παρόν (με το μέσον που είπαμε), χρειάζεται να κάνω μια συνειδητή διερεύνηση σαν γιατρός, (και καλό θα ήταν να έπαιρνες και στυλό με χαρτί και να καταγράψεις τις απαντήσεις σου. Αν θες να πετύχεις πράγματι), οπότε στέκομαι για λίγο έξω από μένα και ρωτάω (τη λίστα σας την έχω και στο ομότιτλο άρθρο στο site μου, που είναι κάτω στην περιγραφή):
Α. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ:
- Ποια είναι η τωρινή κατάσταση που με έφερε σε αυτό το mood;
- Τι είδους συναίσθημα νοιώθω με αυτό που σκέφτομαι; Φόβο; Αδικία; Θυμό;
- Γιατί; Τι σκέφτομαι και τι φοβάμαι για αυτή την κατάσταση; Κάτσε σκέψου καλά και κατέγραψε τα πάντα!
- Γιατί;
- Είναι όμως όντως και απολύτως ανέλπιστα κακή η κατάσταση;
- Γιατί είναι κακή;
- Είναι ΑΠΟΛΥΤΗ αλήθεια αυτό που σκέφτομαι και φοβάμαι; ΑΠΟΛΥΤΗ;;; Είναι αδιέξοδο δλδ;
- Υπάρχει άλλη ερμηνεία ή είναι πραγματικό αδιέξοδο; Μπορεί δηλαδή να είναι και αλλιώς από αυτά που σκέφτομαι εγώ προσωπικά για αυτή την κατάσταση;
- Γιατί είναι αδιέξοδο και δεν υπάρχει άλλη ερμηνεία;
- Τι θα χάσω; Ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που μπορεί να μου συμβεί γενικά κάτω από αυτή την κατάσταση;
- Μπορώ να το δεχτώ;
- Μπορεί να αναχαιτιστεί; Υπάρχει λύση;
- Μπορώ εγώ να κάνω κάτι για αυτό;
- Τι μπορώ σε προσωπικό επίπεδο να κάνω τώρα για αυτό;
- Εάν δεν μπορώ να το κάνω τώρα, πότε μπορώ να το κάνω;
- Τι άλλο θα μπορούσα να κάνω και πότε;
- Ποιος άλλος μπορεί να με βοηθήσει; Πότε;
- Αν μου έλεγε άλλος ότι του συμβαίνει και νοιώθει έτσι τι συμβουλή Θα του έδινα; και τι συμπέρασμα θα έβγαζα με το καθαρό μυαλό που θα είχα, αν απείχα εγώ από κάτι τέτοιο;
- Ποιο είναι το καλύτερο σενάριο και το καλύτερο πράγμα που μπορεί όμως να συμβεί με αυτή την κατάσταση;
- Μπορεί να υλοποιηθεί;
- Ποιο σενάριο θέλω να επιλέξω και τι θα κάνω εγώ γι’ αυτό;
Β. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ:
Το καλύτερο που μπορώ να κάνω, είναι να δοκιμάσω όπως είπαμε να καλωσορίσω και νοιώσω το συναίσθημα, και να ψάξω και να νοιώσω την ανάγκη που έχω, πίσω από αυτό. Οι ανάγκες όλες γενικά, πηγάζουν από κάποιες αξίες, τις οποίες υποσυνείδητα προσπαθούμε να προστατέψουμε να μην χτυπηθούν. Αυτές οι αξίες είναι: 1. Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΟΥ ΑΞΙΑ, 2. Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΟΥ, 3. Η ΑΠΟΔΟΧΗ ΜΟΥ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ, 4. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΟΥ, 5. ΤΟ ΧΑΣΙΜΟ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, 6. ΚΑΙ Η ΑΠΟΛΑΥΣΗ ΜΟΥ.
Σε περίπτωση που νοιώθω ότι βάλλεται κάποια από αυτές τις αξίες μου, θα πρέπει πρώτα να σκεφτώ τι θα μπορούσε να γίνει, αν δεν γίνεται κάτι όπως το θέλω. Τι θα νοιώσω αν δεν έχω αυτό που θέλω. Θα νοιώσω ας πούμε, μείωση; Ταπείνωση; Χάσιμο αξίας; Ανασφάλεια; Απόρριψη; Κίνδυνο; Καταπίεση; Τι;
Θα πρέπει να εντοπίσω λοιπόν, για ποιο λόγο νοιώθω αυτά τα συναισθήματα στη φανέρωση μιας κατάστασης, και να δω στην πηγή τους, στις αξίες που είπαμε, για το ποια από όλες αυτές τις αξίες βάλλεται και κινδυνεύει.
Οπότε κάνω τις εξής ερωτήσεις στον εαυτό μου: ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε κάθε ερώτηση, απλά απαντάς ό,τι αισθάνεσαι πραγματικά, χωρίς την ανάγκη να πρέπει να απαντήσεις θετικά. Ούτε να νοιώσεις άσχημα αν δεν απαντάς θετικά. Διάγνωση κάνουμε όχι κρίση. Αυτό είναι όλο το κλειδί:
- Τι σημαίνει αυτό για μένα και την αξία μου; για ποιο λόγο με νοιάζει τόσο πολύ; Γιατί με καίει τόσο πολύ;
- Μπορώ να δεχτώ αυτό που νοιώθω;
- Μπορώ να αφήσω αυτό το συναίσθημα; Μπορώ να το αποβάλλω καθόλου;
- Αν όχι γιατί; Τι με εμποδίζει;
- Θέλω όμως πραγματικά να αφήσω αυτό το συναίσθημα; Παιδιά αν δούμε βαθιά, αυτή η ερώτηση είναι όλα τα λεφτά. Πολλές φορές βολευόμαστε να νοιώθουμε έτσι. Και όσο εξασκείσαι σε αυτές τις ερωτήσεις, θα το δεις πολύ έντονα αυτό που σου λέω.
- Αν όντως θέλω να το αφήσω, τι με εμποδίζει να μην το κάνω;
- Πότε θέλω να το κάνω;
- Τι πρέπει να κάνω για να αλλάξει το συναίσθημά μου;
Γιατί τελικά, θα ανακαλύψεις εξασκούμενος, πως ο μόνος υπεύθυνος που δεν αποβάλλω το αρνητικό μου συναίσθημα, θα δεις ότι είμαι εγώ!
Άρχισε λοιπόν όχι αύριο ή σήμερα, αλλά χθες και προχθές να εξασκείσαι σε αυτό, και κάντο σε καθημερινή βάση όσο πιο συχνά μπορείς. Θα ανακαλύπτεις κάθε φορά ότι πηγαίνεις σε μεγαλύτερο βάθος από ότι στην αρχή. Και όσο ανακαλύπτεις τα βαθιά σου, το άδυτο σου, τόσο καλύτερα θα μπορέσεις να διαχειριστείς συγκεκριμένα πράγματα που δεν σε ωφελούν, και όχι αόριστα.
Στο επόμενο άρθρο θα δούμε το μέσον για να αντικαταστήσουμε όλες αυτές τις ανωφελείς παλιές μας συνήθειες και απόψεις, με νέες και ωφέλιμες, που είναι βέβαια και όλο το κλειδί. Μέχρι λοιπόν το επόμενο μεγάλο και τελευταίο κλειδί που θα πούμε, κάνε εξάσκηση σε αυτές τις ερωτήσεις.
Αυτά για αυτό το άρθρο, ελπίζω να μη σας κούρασα και να μπορέσατε να κατανοήσετε τούτο το πρώτο μέρος της πρακτικής πλευράς της διαχείρισης των αρνητικών συναισθημάτων.
Δείτε το 3ο και τελευταίο μέρος εδώ: Αντιμετώπιση Αρνητικών Συναισθημάτων-Μέρος 3ο
Δείτε το 1ο Μέρος εδώ: Αντιμετώπιση αρνητικών Συναισθημάτων-Μέρος 1ο
Καραμανέας Ιωακείμ
- Diploma in Health Studies
- Certification in Human Health
- Certification in Diet & Nutrition/Healthy Living
- Certification in Physical Education-Fitness Training Principles & Methods
- Specialization in Workout & Training Apps
- Personal development coach
- Συγγραφέας 21 βιβλίων διατροφολογίας, προπονητικής και ψυχολογίας