Έχετε μόλις φάει μεσημεριανό, αποφασίζετε μετά από λίγο να πάτε για ύπνο… Ξυπνάτε… Και θέλετε να φάτε και το ψυγείο!
Μα πριν λίγη ώρα φάγατε! Πώς γίνεται να πεινάτε τόσο πολύ μετά από ένα μεσημεριανό ύπνο; Και γιατί δεν συμβαίνει όταν ξυπνάτε μετά από βραδινό ύπνο;
Και γιατί μετά από 15 με 20 λεπτά περίπου εξαφανίζεται η πείνα;
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Πριν λοιπόν τρέξετε να πέσετε με τα μούτρα στο φαγητό, ακούστε λίγο τι γίνεται μέσα μας και πως αποκαθίσταται αμέσως!
Πρώτα λοιπόν θα δούμε γιατί πεινάμε τόσο μετά από ένα μεσημεριανό ύπνο και μετά γιατί σταματάει αυτή η αίσθηση της πείνας ύστερα από λίγο.
Το αίσθημα πείνας μετά από έναν μεσημεριανό υπνάκο μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, από τους οποίους οι πιο σημαντικοί είναι:
Α. Ορμονικές αλλαγές: Ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να διαταράξει την ισορροπία ορισμένων ορμονών που ρυθμίζουν την πείνα και τον κορεσμό.
Η γκρελίνη, γνωστή ως η ορμόνη της πείνας, παράγεται από το στομάχι την ώρα του ύπνου και διεγείρει την όρεξη. Μετά από έναν υπνάκο, τα επίπεδα της γκρελίνης μπορεί να μένουν ακόμη αυξημένα, οδηγώντας σε αυξημένα αισθήματα πείνας. Γιατί;…
Επειδή ο μεσημεριανός ύπνος, δεν είναι σαν το βραδινό που κρατάει κάποιες ώρες έτσι ώστε η γκρελίνη να επανέρχεται στο φυσιολογικό με το πέρασμα των ωρών. Ο μεσημεριανός ύπνος είναι πολύ σύντομος και η γκρελίνη μένει ακόμα αυξημένη μέχρι να αισθανθεί το σώμα ότι ξυπνάει για να την αποσύρει.
Β. Χρόνος του γεύματος: Η ώρα του ύπνου σας σε σχέση με το τελευταίο σας γεύμα επίσης παίζει ρόλο. Εάν πάρετε έναν υπνάκο λίγο μετά το φαγητό, το σώμα σας μπορεί να μην έχει αφομοιώσει πλήρως το φαγητό και μπορεί να αισθανθείτε πείνα μόλις ξυπνήσετε, επειδή όταν τρώτε ένα γεύμα, το σώμα σας ξεκινά τη διαδικασία της πέψης ως συνήθως, διασπώντας την τροφή σε μικρότερα συστατικά για απορρόφηση. Οι τροφές διασπώνται σε γλυκόζη, η οποία εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και παρέχει ενέργεια στα κύτταρα σας.
Καθώς τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται στο αίμα, το πάγκρεας απελευθερώνει ινσουλίνη, μια ορμόνη που βοηθά στη μεταφορά της γλυκόζης από την κυκλοφορία του αίματος στα κύτταρα για ενέργεια ή αποθήκευση.
Όταν όμως τα επίπεδα ινσουλίνης αυξάνονται για να διευκολύνουν την πρόσληψη γλυκόζης από τα κύτταρα, τότε θα μειωθούν πολύ τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, επειδή τα σφουγγαρίζει θα λέγαμε! Οπότε αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, ο οργανισμός να λαμβάνει σήμα για να ανοίξει το μηχανισμό της πείνας, ώστε να λάβει πάλι νέα θρεπτικά συστατικά.
Εάν πάρετε έναν υπνάκο λίγο μετά το γεύμα, η απόκριση της ινσουλίνης του σώματός σας μπορεί να είναι ακόμα σε δράση, οδηγώντας σε ταχύτερη πτώση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα ενώ κοιμάστε. Επειδή το σώμα κοιμάται και δεν είναι σε εγρήγορση και σε κίνηση ώστε να υπάρχει φυσιολογική και αποτελεσματική ροή στη βιοχημική λειτουργία του οργανισμού.
Όταν ξυπνάτε από τον υπνάκο σας, το σώμα σας μπορεί να αντιληφθεί αυτή την πτώση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα ως σήμα πείνας, λόγω του ότι δεν έχει προλάβει ακόμα να ξυπνήσει και να βάλει τα πράγματα στη θέση τους όπως πρέπει. Επειδή ο μηχανισμός που έχουμε μέσα μας, κάθε φορά που εντοπίζει πτώση σακχάρου, δίνει εντολή στη λειτουργία της πείνας να ενεργοποιηθεί για να φάμε πάλι θρεπτικά συστατικά.
Η αίσθηση της πείνας δηλαδή, είναι ο τρόπος του σώματός σας να σηματοδοτήσει ότι χρειάζεται περισσότερο καύσιμο (σε αυτή την περίπτωση, γλυκόζη) για να διατηρήσει τα σωστά επίπεδα ενέργειας.
Γ. Επιπλέον, η σύνθεση του γεύματός σας παίζει επίσης ρόλο.
Η κατανάλωση ενός γεύματος που είναι πλούσιο σε απλούς υδατάνθρακες, όπως σνακ με ζάχαρη ή επεξεργασμένα άμυλα, μπορεί να προκαλέσει ταχύτερη αύξηση και φυσικά επακόλουθη πτώση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη πιθανότητα να αισθάνεστε πείνα μετά από έναν υπνάκο, καθώς η πτώση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μπορεί να είναι πιο έντονη.
Θα έχετε παρατηρήσει βέβαια, ότι μετά από λίγο σταματά αυτή η πείνα. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Η τελική διακοπή της πείνας μετά από έναν υπνάκο, μπορεί να αποδοθεί σε μερικούς παράγοντες αποκατάστασης του σώματος σε διαδικασία εγρήγορσης, ξανά.
Α. Προσαρμογή των επιπέδων σακχάρου στο αίμα: Όταν ξυπνάτε από έναν υπνάκο και νιώθετε αισθήματα πείνας, το σώμα σας θα ξεκινήσει μια διαδικασία για να επαναφέρει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε ένα φυσιολογικό εύρος. Αυτό το κάνει απελευθερώνοντας γλυκόζη από τη μορφή αποθήκευσης (γλυκογόνο) στο ήπαρ.
Καθώς τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα αρχίζουν να αυξάνονται ξανά, η αίσθηση της πείνας συνήθως υποχωρεί.
Β. Ορμονική ρύθμιση: Μετά το ξύπνημα, το ορμονικό σύστημα του σώματός σας προσαρμόζεται σταδιακά σε κατάσταση εγρήγορσης. Οι ορμόνες που εμπλέκονται στη ρύθμιση της όρεξης, όπως η γκρελίνη (ορμόνη της πείνας) και η λεπτίνη (ορμόνη κορεσμού), επιστρέφουν στα φυσιολογικά τους επίπεδα καθώς το σώμα σας βγαίνει από τον ύπνο. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των συναισθημάτων της πείνας μετά από λίγο.
Γ. Μεταβολική αποκατάσταση: Όταν ξυπνάτε από έναν υπνάκο, ο μεταβολικός ρυθμός του σώματός σας αυξάνεται σταδιακά καθώς γίνεται πιο δραστήριος. Αυτή η αυξημένη μεταβολική δραστηριότητα, επιτρέπει στο σώμα σας να χρησιμοποιεί την αποθηκευμένη ενέργεια πιο αποτελεσματικά, κάτι που θα βοηθήσει στη σταθεροποίηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και στη μείωση των αισθήσεων πείνας.
Δ. Σήματα κορεσμού από την πέψη: Ανάλογα με το χρόνο του ύπνου σας, το πεπτικό σας σύστημα μπορεί να είχε χρόνο να επεξεργαστεί και να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά από το προηγούμενο γεύμα σας. Καθώς το σώμα σας αφομοιώνει και απορροφά τα θρεπτικά συστατικά, στέλνει σήματα κορεσμού στον εγκέφαλό σας, υποδεικνύοντας ότι έχετε λάβει επαρκή τροφή.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ατομικές εμπειρίες, μπορεί να διαφέρουν. Και η διάρκεια της ανακούφισης από την πείνα μετά από έναν υπνάκο, μπορεί να εξαρτάται από παράγοντες όπως η διάρκεια του ύπνου, η σύνθεση του προηγούμενου γεύματος και ο ατομικός μεταβολισμός.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ξυπνήσετε από ένα μεσημεριανό ύπνο και αισθανθείτε αυτή τη μεγάλη πείνα, περιμένετε λιγάκι να αποκατασταθεί ο οργανισμός σας στους φυσιολογικούς ρυθμούς δραστηριότητας, πριν πέσετε με τα μούτρα στο ψυγείο! Και αφήστε τη φυσική λειτουργία του οργανισμού σας να κάνει τη δουλειά της!
Καραμανέας Ιωακείμ