Υπάρχει μία παγίδα εκεί έξω όταν πρόκειται να περάσουμε σε άλλο επίπεδο ζωής, το οποίο συμβαίνει σε κάθε κατάσταση. Από την αλλαγή ιδεολογίας, μέχρι ενός συντρόφου, εργασίας, ακόμα και με την ίδια την υγεία και τη διατροφή μας! Η φανατική είσοδος σε κάτι το οποίο μαθαίνουμε ότι είναι καλύτερο από αυτό που νομίζαμε ή αυτό που είχαμε, ή αυτό που ακολουθούσαμε έως τώρα, δημιουργεί τις περισσότερες φορές μυστήρια συμπτώματα που έχουν καθαρά ψυχολογική βάση, και αρχίζει να γεννάται εμμονή, και εξελίσσεται ακόμα και σε κρίση!
Μπορούμε να το δούμε πολύ έντονα σε διάφορες ομάδες τέτοιων ανθρώπων όπως οι φίλαθλοι, οι πολιτικά τασσόμενοι, οι θρησκευόμενοι, αυτοί που γυμνάζονται και πέτυχαν, ακόμα και ορισμένοι φανατικοί vegan, και άλλες τέτοιες ομάδες, που κρίνουν την ανθρωπότητα από το τι πιστεύουν, τι τρώνε, τη σωματική τους κατάσταση, και ορισμένοι φτάνουν ακόμα και σε πράξεις βίας, δικαιολογώντας τις πολλές φορές και σαν επανάσταση! Το σίγουρο είναι πως στο τέλος μια τέτοια αλλαγή, δεν φέρνει αυτό το οποίο στοχεύαμε να μας φέρει. Την σωματική και ψυχική υγεία, την ευτυχία, τη χαρά, την απόλαυση, την ενότητα, τη σύμπνοια και τη συμπόνια με τους άλλους συνανθρώπους μας!
Αυτό το φαινόμενο λοιπόν, παρατηρείται ακόμα και όταν αλλάξει και ο τρόπος διατροφής μας. Όταν η επιθυμία για υγιεινή διατροφή γίνεται εμμονή και επηρεάζει την ποιότητα ζωής μας, αλλά και την ψυχολογία μας, τότε βλέπουμε το φαινόμενο της Ορθορεξίας.
Η Ορθορεξία έχει αρχίσει να θεωρείται σαν ένα είδος διατροφικής διαταραχής. Προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «Orthos» που σημαίνει «σωστό» και «Orexi» που σημαίνει «όρεξη». Σε αντίθεση με την ανορεξία όπου κάποιος εκμηδενίζει την κατανάλωση τροφής, στην Ορθορεξία η κύρια εστίαση είναι στην ποιότητα και το είδος του φαγητού.
Οι περισσότεροι όταν μπαίνουν στο παιχνίδι της διατροφικής υγείας, υποφέρουν από Ορθορεξία χωρίς καν να το γνωρίζουν. Όλα βέβαια ξεκινούν με την καλή πρόθεση να γίνουμε πιο υγιής. Αρχίζουμε να εξαλείφουμε τρόφιμα που τα θεωρούμε ανθυγιεινά, σκεφτόμαστε εμμονικά τη διατροφή μας όλη ημέρα, σχεδιάζουμε τα γεύματα και τα πλάνα μας πολύ προσεκτικά και με μπόλικο φόβο και άγχος, ελέγχουμε εξονυχιστικά κάθε προϊόν που θα αγοράσουμε από το σούπερ μάρκετ, και φοβόμαστε να παρεκκλίνουμε έστω και λίγο από το πρόγραμμα μας, αγνοώντας τις συνέπειες, ειδικά τις κοινωνικές!
Παρόλο που αρχικά αυτό ίσως και να ακούγεται καλό, μπορεί να επηρεάσει αργότερα την ψυχική μας κατάσταση. Μου δημιουργείται άγχος, παύω να στοχεύω πλέον στην πραγματική ουσία της διατροφής, και εν τέλει φτάνει να έχει και αρνητικό αντίκτυπο στην κοινωνική μου ζωή. Καταλήγω να αγχώνομαι ακόμα και όταν πρόκειται να βγω για δείπνο με τους φίλους μου, επειδή δεν θέλω να φάω και να πιω τα «κατ’ εμέ» ανθυγιεινά που θα φάνε και θα πιούνε, φτάνω ακόμα και να τους κατηγορώ για την κατάσταση τους, και γίνομαι με τον καιρό αποκρουστικός στα μάτια τους. Η αίσθηση της ενοχής της κατανάλωσης ανθυγιεινών τροφών, μου έγινε εμπόδιο για την κοινωνικότητα μου, τη φιλία, τη χαρά και την απόλαυση μου. Ακόμα και για να βρω μία σχέση, την αξιολογώ πάνω σε αυτά που τρώει!
Έχω να σας πω πως ότι και να πιστεύετε ή πρεσβεύετε, δεν μπορεί να είναι ανώτερο από την υπόσταση τη δική σας και των άλλων ανθρώπων. Τι νόημα έχει να φανατιστώ με τη διατροφή μου ή την ιδέα μου και να αποσχιστώ από κάθε κοινωνικότητα; Φανατίζομαι να κάνω κοιλιακούς για να με καμαρώνουν στην πραγματικότητα (και μη μου πει κανείς πως το θέλει για τον εαυτό του! Αγωνίζεσαι να κάνεις κάτι που «φαίνεται» για να το κρύψεις;… Ε, δεν νομίζω)… φανατίζομαι λοιπόν να κάνω κοιλιακούς για να με καμαρώνουν οι άλλοι άνθρωποι και καταλήγω να τους κρίνω που δεν κάνουν προσπάθεια να φροντίσουν το σώμα τους. Αγωνίζομαι και καλά για τον εαυτό μου να τρώω υγιεινά, και κατακρίνω τους άλλους που δεν τρώνε υγιεινά! Μα αν τα κάνω αυτά για τον εαυτό μου γιατί να με πειράζει που οι άλλοι (που δεν είναι ο εαυτός μου) δεν τα κάνουν; Για μένα δεν το κάνω; (Αλήθεια τι νόημα έχει κάτι τέτοιο παράδοξο);
Η γράμμωση λοιπόν δεν σας κάνει πάντα και ένα υγιές άτομο! Ούτε μέσα, ούτε έξω!
Η μοναδική εξαίρεση σε αυτό το θέμα είναι οι αρκετά υπέρβαροι, που αναγκαστικά θα πρέπει να μπουν σε έναν τρόπο σκέψης και ένα πρόγραμμα απώλειας λίπους τέτοιο, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει επάνω τους, αλλιώς δεν θα δουλέψει καλά!
Η Ορθορεξία βέβαια δεν έχει αναγνωριστεί ακόμη επίσημα σαν διαταραχή, αλλά γίνονται ενέργειες για την επίσημη αναγνώρισή της ως αυτόνομης διατροφικής διαταραχής όπως η ανορεξία και η βουλιμία.
Και δυστυχώς, πριν πολλά χρόνια, είχα πέσει κι εγώ σε αυτή την παγίδα, πριν ακόμα σπουδάσω καν. Προσπαθούσα να μην αξιολογώ τον άνθρωπο και το χαρακτήρα του από το τι τρώει και αν γυμνάζεται, αλλά μέσα μου υποσυνείδητα το έκανα! Και το έχω δει και σε αρκετούς που έχω αναλάβει μάλιστα! Θέλει λοιπόν να αξιολογήσουμε πολύ καλύτερα και ανώτερα καταστάσεις και ανθρώπους και να δούμε πως σε τέτοια περίπτωση οι μόνοι ελαττωματικοί στους οποίους κάτι δεν πάει καλά είμαστε εμείς!
Και για να δούμε και τα αναγνωρισμένα συμπτώματα, θα δούμε την αξιολόγηση σύμφωνα τώρα με την Ένωση Διατροφικών Διαταραχών (NEDA), όπου καθορίζουν τα συμπτώματα της Ορθορεξίας ως:
- Υποχρεωτικός έλεγχος των λιστών συστατικών και των διατροφικών ετικετών
- Αύξηση ανησυχίας για το πόσο υγιεινά είναι τα συστατικά των τροφών
- Αποκοπή αυξανόμενου αριθμού ομάδων τροφίμων: ζάχαρη, όλοι οι υδατάνθρακες, όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όλα τα κρέατα, όλα τα ζωικά προϊόντα, όλα τα κορεσμένα λίπη, τα ποτά κλπ τρόφιμα (που το ίντερνετ δεν βάζει ποτέ τέλος, ώστε μια τέτοια ιστοσελίδα να έχει συνεχή άνοδο στην κατάταξη της Google και να πληρώνεται από διαφημίσεις)!
- Η αδυναμία του να φάει τίποτα άλλο, εκτός από μια στενή ομάδα τροφίμων που θεωρούνται «υγιή» ή «καθαρά»
- Ασυνήθιστο ενδιαφέρον με εξέλιξη επίκρισης για το τι τρώνε άλλοι
- Αφιέρωση πολλών ωρών μέσα στη ημέρα για να σκεφτούμε τι φαγητό μπορεί να σερβιριστεί σε επερχόμενες εκδηλώσεις, και άγχος για το πώς θα σταθούμε σε κάτι τέτοιο
- Εμφάνιση υψηλών επιπέδων άγχους όταν δεν είναι διαθέσιμα «ασφαλή» ή «υγιή» τρόφιμα
- Εμμονική και επίμονη παρακολούθηση τροφών και ιστολογίων «υγιεινού τρόπου ζωής» στο ίντερνετ
- Έντονες ανησυχίες σχετικά με την εικόνα του σώματος
Η ορθορεξία κατ’ ουσία, μπορεί να είναι απειλητική για την πραγματική ουσία της ζωής και πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη! Όσοι λοιπόν εντοπίζετε τέτοια συμπτώματα μέσα σας, κάντε στροφή 180 μοιρών, και επιστροφή στο φυσιολογικό, που μας κάνει να αισθανόμαστε υπέροχα και προ παντός ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ! Και όχι σκλάβοι τέτοιων φτωχών και ανυπόστατων αντιλήψεων.
Καραμανέας Ιωακείμ
- Diploma in Health Studies
- Certification in Human Health
- Certification in Diet & Nutrition/Healthy Living
- Certification in Physical Education-Fitness Training Principles & Methods
- Specialization in Workout & Training Apps
- Personal development coach
- Συγγραφέας 21 βιβλίων διατροφολογίας, προπονητικής και ψυχολογίας