Έχεις ακούσει πολλές φορές τη φράση νίκησε τους φόβους σου ή αντιμετώπισε τους φόβους σου ή μη φοβάσαι για να σου πάνε όλα καλά;
Ε… Όπως την άκουσες έτσι και την ξεχνάς γιατί δεν ισχύει. Είναι λάθος. Το αντίθετο ισχύει μάλιστα. Για να σου πάνε όλα καλά, πρέπει να φοβηθείς και πρέπει να καταλάβεις ότι ο φόβος δεν είναι αντίπαλος σου, αλλά ο καλύτερος φίλος και προπονητής της ζωής σου. Πάμε να δούμε τι εννοώ…
Η καλύτερη προτροπή που έχω ακούσει στους ψυχολογικούς κύκλους, δεν είναι το να νικήσουμε ή να μάθουμε πώς να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας… όχι! Αλλά το εντελώς αντίθετο μάλιστα, το ότι πρέπει να συμφιλιωθούμε με τους φόβους μας, και να βγούμε μαζί αγκαλιά στο παιχνίδι! Και πράγματι, είναι μία φράση, πίσω από την οποία κρύβεται όλη η αλήθεια και όλη η κινητοποίηση της ζωής. Και της δικής μας, και γενικά. Γιατί αυτοί που έβγαλαν αυτή τη φράση, γνωρίζουν πολύ καλά την πραγματική έννοια της ύπαρξης του φόβου. Γιατί ο φόβος, είναι θα λέγαμε το καύσιμο που θα δώσει κίνηση στη λειτουργία ολόκληρης της ζωής, και η βάση από την οποία ξεκινά η κάθε μας πράξη και απόφαση. Είτε στασιμότητα από πάγωμα, είτε μεγάλη δράση για επίτευξη στόχων, είτε για οποιαδήποτε εξέλιξη. Είναι η κινητήριος δύναμη, για κάθε μας απόφαση και κίνηση. Είτε να οπισθοχωρήσουμε, είτε να μείνουμε στάσιμοι, είτε να δράσουμε και να προχωρήσουμε μπροστά.
Όλα μα όλα που πράττονται, πηγάζουν από αυτή τη μικρή λέξη: Φόβος!
Ο φόβος έχει δύναμη. Είτε για να μας πάει πίσω, είτε για να μας πάει μπροστά, έχει την ίδια μεγάλη δύναμη.
Τι είναι όμως ο φόβος, πώς γίνεται να έχει την ίδια δύναμη είτε σε αρνητικά είτε σε θετικά αποτελέσματα, και γιατί να υπάρχει;
Ο φόβος είναι κίνητρο, καύσιμο και διακόπτης, είτε για αρνητικές είτε για θετικές εξελίξεις. Οποιαδήποτε κίνηση η απόφαση και γενικά ενέργεια πράττουμε στη ζωή, έχει σαν καύσιμο το φόβο. Και όταν λέμε φόβος, δεν εννοούμε απαραίτητα τρόμο. Μπορεί να είναι και μία απλή φοβία ή ανασφάλεια. Μπορεί να είναι έντονο μέσα μας, μπορεί και να μην το καταλαβαίνουμε καν.
Στην ουσία ο φόβος είναι μία λειτουργία που δημιουργεί μέλλον, και στηρίζεται σε γνώση του παρελθόντος. Γιατί φόβος χωρίς γνώση δεν υπάρχει. Και η γνώση δημιουργείται από εμπειρίες του παρελθόντος. Εάν έχεις τη γνώση ότι αν σε πατήσει αυτοκίνητο θα σε σκοτώσει, φοβάσαι να περάσεις έναν δρόμο με έντονη κυκλοφορία. Εάν έχεις τη γνώση ότι αν δεν έχεις χρήματα θα πεινάσεις ή θα στερηθείς από διάφορες ανάγκες και επιθυμίες που έχεις, φοβάσαι και κάνεις το παν να βρεις τρόπο να ανεβάσεις τα οικονομικά σου.
Υπάρχει όμως η ωφέλιμη γνώση που δημιουργεί ωφέλιμο φόβο προόδου, και η ανωφελής ψευδαίσθηση γνώσης, πού δημιουργεί ψευδαίσθηση φόβου, με αποτέλεσμα στασιμότητα και οπισθοχώρηση.
Ακόμα και οι ερωτικές σχέσεις των ανθρώπων, ξεκινούν από το φόβο, προχωρούν με φόβο, και τελειώνουν από φόβο. Ξεκινούν από το φόβο επειδή έχουμε τη γνώση τι σημαίνει μοναξιά, προχωρούν με φόβο επειδή έχουμε τη γνώση της διαφορετικής αντίληψης που έχουμε μεταξύ μας οι άνθρωποι αλλά και τη γνώση του τι σημαίνει χωρισμός, και τελειώνουν από φόβο επειδή έχουμε τη γνώση ότι δεν θα είμαστε ευτυχισμένοι διατηρώντας τη. Δηλαδή, φοβόμαστε να μείνουμε μόνοι και κάνουμε σχέση. Κατά τη διάρκεια μιας σχέσης, φοβόμαστε τα λάθη, φοβόμαστε μη χωρίσουμε, φοβόμαστε μη μαλώσουμε, φοβόμαστε την αντίληψη του άλλου, φοβόμαστε ότι θα μας αφήσει, ότι θα πάψει να μας αγαπάει, και προχωράμε και ενεργούμε προσπαθώντας να τα αποφύγουμε αυτά, και όταν μία σχέση δεν πάει καλά (που τελικά και αυτό είναι αποτέλεσμα και καρπός του φόβου μας), φοβόμαστε να μείνουμε με κάποιον που στο μέλλον φαίνεται ότι δεν θα είμαστε χαρούμενοι.
Όλες οι διαφωνίες και οι καυγάδες μέσα στις σχέσεις, έχουν σαν βάση το φόβο. Ξεκινούν από το φόβο ότι θα χάσεις την αξία σου και θα πέσει το εγώ και η προσωπικότητά σου, και όταν η διαφωνία και ο καυγάς μεγαλώσει, περνάς στην αντίθετη πλέον άποψη και όχθη, αλλάζοντας εντελώς το είδος του φόβου σου, και πλέον φοβάσαι ότι το ταίρι σου έπαψε να σε αγαπάει πια. Και εκεί γίνεται ακόμα χειρότερο. Γιατί; γιατί έχουμε τη γνώση από εμπειρίες του παρελθόντος -είτε από δικές μας είτε από άλλους- ότι μία τέτοια κατάληξη δεν θα είναι καλή.
Στην πραγματικότητα όμως, ο φόβος είναι ένα δώρο και ένα πολύτιμο εργαλείο, που είμαστε εφοδιασμένοι από την αρχή της δημιουργίας μας. Εάν δεν υπήρχε η αίσθηση του φόβου, θα είχαμε εκλείψει σαν είδος από την αρχή μας κιόλας. Είναι ένας ενσωματωμένος μηχανισμός, εντελώς απαραίτητος για την ύπαρξη και τη διατήρηση της ζωής. Δεν υπάρχει έμβιο ον χωρίς το μηχανισμό του φόβου. Αλλιώς δεν θα ήμασταν έμβια όντα. Μόνο οι άψυχες μηχανές δεν έχουν φόβο.
Το θέμα λοιπόν δεν είναι η ύπαρξη του φόβου αυτή καθαυτή. Δεν είναι εχθρός μας ο φόβος. Η προσπάθεια να εξαλείψω το φόβο μου για να πάω μπροστά, είναι εντελώς λανθασμένη και ανωφελής. Το θέμα δεν είναι να εξαλείψω το φόβο. Χωρίς φόβο δεν έχω κίνητρο, δεν έχω κίνηση, δεν έχω ροή, δεν έχω ζωή.
Το όλο θέμα συγκεντρώνεται στη διαχείριση του φόβου και όχι στον ίδιο το φόβο.
Εκεί συμβαίνουν οι τραγωδίες, και εκεί δημιουργούνται αρνητικές και ανωφελείς καταστάσεις. Ζούμε σε ένα σύστημα, που μας έχει εκπαιδεύσει να φοβόμαστε ανωφελώς. Κοιτάμε, ακούμε, μαθαίνουμε και μαζεύουμε πληροφορίες από τα φαινόμενα που συμβαίνουν γύρω μας, τα οποία σερβίρονται μεγαλοποιημένα και ζωτικά για τη ζωή μας! Και είναι τόσο γρήγορα και τόσο έντονα, που δεν μας αφήνουν χρόνο και περιθώριο να σκεφτούμε και να αξιολογήσουμε. Το αποτέλεσμα είναι να τρεφόμαστε επί χρόνια με λανθασμένες γνώσεις, πού αυτόματα εγείρουν και ενεργοποιούν μέσα μας την αρνητική πλευρά του φόβου μας.
Έτσι λοιπόν έχουμε μάθει να διαχειριζόμαστε το φόβο με κακό τρόπο, και προσπαθούμε να τον αποβάλλουμε και να γίνουμε ατρόμητοι. Προσπαθούμε και παλεύουμε να μη φοβόμαστε. Γιατί έχουμε συνδέσει το φόβο με κάτι κακό, επειδή το λάθος είδος του φόβου με το οποίο ασχολούμαστε, μας κάνει να αισθανόμαστε άσχημα. Και δεν θέλουμε να αισθανόμαστε άσχημα. Κανείς δεν θέλει να αισθάνεται άσχημα.
Μα δεν έχουμε μάθει σαν κάτι άλλο το φόβο. Έχει εγκατασταθεί τόσο ισχυρά μέσα μας η αρνητική έννοια του φόβου με τη συνεχή επανάληψη αυτής του της πλευράς μόνο, πού αυτόματα με το που θα τον αισθανθούμε τον συνδέουμε με κάτι άσχημο. Η άλλη του πλευρά, η απενεργοποιημένη του θετική πλευρά, αγωνίζεται και προσπαθεί να συμφιλιωθούμε, και να μας πείσει να την εμπιστευτούμε για να μας πάει καλά προς την πρόοδο, αλλά εμείς αντιστεκόμαστε. Γιατί δεν την ξέρουμε καν αυτή την πλευρά.
Μόνο σε ότι ξέρουμε πάει ο νους μας, και ότι γνωρίζουμε με αυτό και ασχολούμαστε αυτόματα.
Γιατί το ίδιο το κοινωνικό σύστημα μας έχει εκπαιδεύσει να λειτουργούμε αυτόματα, από την ώρα που γεννηθήκαμε. Μας έχει εμφυτεύσει αξίες και κανόνες με συνεχόμενη τροφοδοσία και συνεχόμενο βομβαρδισμό, ώστε να μην προλαβαίνουμε να τα διαχειριστούμε, και ενστικτωδώς να αισθανόμαστε, και ενστικτωδώς να κινούμαστε.
Βρισκόμαστε λοιπόν εγκλωβισμένοι σε αυτή την παγίδα της λανθασμένης αντίληψης, και πιστεύω ότι πλέον θα έχετε καταλάβει την αξία τις φράσης ότι πρέπει να συμφιλιωθούμε με τους φόβους μας.
Στην πραγματικότητα δεν πολεμάμε να νικήσουμε και να ξεπεράσουμε το φόβο, αλλά πολεμάμε να βρούμε τη δύναμη και το κουράγιο να προχωρήσουμε με το φόβο. Να προχωρήσουμε τη στιγμή εκείνη που θα μας κυριεύσει ο φόβος.
Πώς θα γίνει όμως αυτό; πώς μπορώ να ξεφύγω από αυτό το matrix και να διαχειριστώ ωφέλιμα το φόβο μου; πώς μπορώ να συμφιλιωθώ με το φόβο μου και να τον αφήσω να με πάει μπροστά και πέρα από τις αντιλήψεις και τον προγραμματισμό της μάζας; πώς μπορώ να μετατρέψω το φόβο σε δύναμη;
Στην ουσία το πράγμα είναι πολύ πιο απλό από ότι φαίνεται, αλλά έχουμε να αντιμετωπίσουμε τους προγραμματισμούς που έχουν εγκατασταθεί μέσα μας, οι οποίοι θα φέρουν αντίσταση, γιατί θα ενεργοποιούνται μόλις πάμε να ενεργήσουμε διαφορετικά από ότι έχουμε μάθει και από ότι έχει εμφυτευθεί μέσα μας. Εκεί είναι το θέμα. Το να κάνεις format σε ένα λογισμικό είναι μία απλή διαδικασία. Όμως, όσο πιο φορτωμένος είναι ένας υπολογιστής, τόσο περισσότερη ώρα θα χρειαστεί για να γίνει. Οι πολύ φορτωμένοι υπολογιστές, χρειάζονται format γιατί σέρνονται και δεν λειτουργούν σωστά. Δεν διαχειρίζονται καλά τα δεδομένα. Οι υπολογιστές που έχουν υποστεί format, πάνε σφαίρα στη διαχείριση των δεδομένων. Όμως το format και η επανεγκατάσταση των λογισμικών ενός υπολογιστή, διαφέρουν ως προς την ώρα που θα χρειαστεί να γίνει. Όσο λοιπόν πιο φορτωμένος είναι ένας υπολογιστής, τόσο περισσότερη ώρα θα χρειαστεί.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τον εγκέφαλό μας. Όσο πιο φορτωμένος με πεποιθήσεις, αξίες, κανόνες και προγράμματα είναι, τόσο επεκτείνεται ο χρόνος επιδιόρθωσης. Και ποτέ δεν βάζεις καθαρό νερό να πιεις σε ένα βρώμικο ποτήρι. Πρώτα θα το πλύνεις καλά να φύγει η βρωμιά και μετά θα το γεμίσεις καθαρό νερό. Ούτε μπορείς να βάλεις καθαρό νερό σε ένα γεμάτο ποτήρι με οτιδήποτε άλλο. Δεν έχει χώρο. Πρέπει να αδειάσεις το ποτήρι, να του δημιουργήσεις χώρο, για να γεμίσει με αυτό που θες.
Όπως ίσως θα καταλάβατε, μία είναι η λέξη που χαρακτηρίζει την όλη διαδικασία: Αντικατάσταση. Η πιο απλή πρακτική που εφαρμόζεται παντού, και έχει πάντα αποτέλεσμα, άλλοτε άμεσο, και άλλοτε σε βάθος χρόνου.
Αντικαθιστώ που κάτι δεν μου αρέσει ή δεν ταιριάζει, με κάτι άλλο που μου αρέσει και ταιριάζει. Όπως όταν πάω στον καθρέφτη. Φοράω τα ρούχα μου για μία συγκεκριμένη κατάσταση. Και ελέγχω να δω αν τα ρούχα που έβαλα ταιριάζουν με την κατάσταση. Είμαι δίπλα στην ντουλάπα και κάνω δοκιμές, μέχρι να βρω αυτό που ταιριάζει και στα γούστα μου, και στην κατάσταση, και στο πώς αισθάνομαι φορώντας τα. Αυτό δεν ταιριάζει, το αντικαθιστώ με κάτι άλλο. Είτε γενικά με όλο το σύνολο, είτε μεμονωμένα. Δεν ταιριάζει αυτό το σύνολο με την κατάσταση που θέλω να βρεθώ. Δεν θα πάω σε παραλία με κουστούμι, ούτε σε μπαράκι με τις πιτζάμες. Δεν ταιριάζει αυτό το πουκάμισο με αυτό το παντελόνι. Δεν ταιριάζει αυτή η μπλούζα με αυτή τη φούστα, δεν ταιριάζουν αυτά τα παπούτσια με αυτό το φόρεμα. Τι κάνω; τα αντικαθιστώ με αυτά που ΜΟΥ ταιριάζουν, και ΜΟΥ φέρνουν χαρά και ικανοποίηση.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τις πεποιθήσεις και τις φοβίες.
Εφόσον κάτι με κάνει να αισθάνομαι άσχημα, είναι παράλογο όχι μόνο για μας, αλλά και για κάθε έμβιο ον, να το διατηρήσουμε μέσα μας. Ακόμα και οι μικρότεροι οργανισμοί χωρίς εγκέφαλο, αποβάλλουν ότι τους ενοχλεί και ότι δεν τους ωφελεί. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για θεωρητικά ανώτερους, σκεπτόμενους ανθρώπινους εγκέφαλους.
Για να γίνει όμως αυτό σε πολύπλοκους ανθρώπινους εγκέφαλους φορτωμένους με έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και γνώσης, δεν είναι απλό πράγμα. Χρειάζεται οπωσδήποτε για κάποιο διάστημα, αποσύνδεση και αποκοπή από κάθε περιβάλλον που μας συνδέει αρνητικά, και το οποίο δεν παύει να μας τροφοδοτεί με συνεχή παροχή λανθασμένων μηνυμάτων και γνώσεων. Όσο διατηρούμε τα δεσμά αυτά και δεν τα κόβουμε, δεν πρόκειται να εξελιχθούμε. Όσο δεν κόβουμε τον ομφάλιο λώρο που μας συνδέει με τον πλακούντα πού μας τροφοδοτεί με λάθος τροφή, θα συνεχίσουμε να τρεφόμαστε με τα ίδια βλαβερά συστατικά.
Πώς θα γίνει όμως αυτό εφόσον ζούμε μέσα σε μία κοινωνία;
Θα κάνουμε ότι κάνουμε για τη φυσιολογική πορεία της ζωής μας, όμως η μέρα έχει πολλές ώρες. Χρειάζεται να επενδύσουμε στο να μείνουμε μόνοι τις υπόλοιπες ώρες για κάποιο διάστημα, ώστε να επανεκκινήσουμε και να βρούμε τον εαυτό μας. Χρειάζεται να κάνουμε για λίγο διάστημα τη μοναχικότητα τον απαραίτητο φίλο μας, σύμβουλο και δάσκαλο, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε μία άλλη ζωή μόνιμα μετά. Να απαλλαχτούμε από την ανάγκη κοινωνικών δραστηριοτήτων και το φόβο της μοναχικότητας για λίγο καιρό. Γιατί και αυτό είναι μία ψευδαίσθηση που μας έχει εμφυτευθεί. Πρέπει απαραίτητα να κάτσουμε να διαλογιστούμε, να μελετήσουμε, να σκεφτούμε.
Και όσοι το καταλάβατε, η καραντίνα ήταν ένα δώρο για μας. Ήταν η ευκαιρία να απομονωθούμε για λίγο από την κοινωνική τρέλα και την παράνοια, και να ασχοληθούμε στο να καταλάβουμε τον εαυτό μας, να μάθουμε να σκεφτόμαστε, και να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τους φόβους μας. Να μάθουμε πώς να ζούμε πραγματικά. Όχι όπως μας έχουν επιβάλει να ζούμε.
Και πίστεψέ με, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να κάνεις format. Όσο λειτουργείς με το φορτωμένο σου λογισμικό, στις ίδιες συνθήκες, θα έχεις πάντα τα ίδια, και χειρότερα μάλιστα αποτελέσματα με το πέρασμα του χρόνου. Χρειάζεται να επενδύσεις σοφά το χρόνο σου. Όταν πας τον υπολογιστή σου για format, δεν τον λειτουργείς και συγχρόνως. Αφήνεις ήσυχο το μάστορα να κάνει τη δουλειά του όση ώρα και να χρειαστεί. Όμως όλη αυτή την ώρα, ο υπολογιστής δεν λειτουργεί κανονικά.
Καταλαβαίνεις λοιπόν, πως ο πραγματικός νικητής και πραγματικά πετυχημένος, δεν είναι ο ατρόμητος άφοβος ήρωας που έρχεται πάνω στο λευκό του άλογο, αλλά είναι αυτός που είδε το φόβο του κατάματα, και αντί να τον πολεμήσει τον αγκάλιασε, και βγήκαν μαζί χέρι-χέρι στο παιχνίδι της ζωής. Θα φοβάσαι και θα παίζεις. Θα φοβάσαι και θα προχωράς. Και όσο περισσότερο φοβάσαι, τόσο περισσότερο θα είσαι ασφαλής και θα γνωρίζεις ότι βρίσκεσαι σίγουρα στο σωστό δρόμο. Κι όπως είπε και ένας φιλόσοφος, «Εάν τα όνειρα σου δεν σε τρομάζουν, είναι πολύ μικρά». Όλα τα άλλα είναι μόνο για ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Καραμανέας Ιωακείμ
- Diploma in Health Studies
- Certification in Human Health
- Certification in Diet & Nutrition/Healthy Living
- Certification in Physical Education-Fitness Training Principles & Methods
- Specialization in Workout & Training Apps
- Personal development coach
- Συγγραφέας 21 βιβλίων διατροφολογίας, προπονητικής και ψυχολογίας